Antoni Rymsza
- Pseudonim
- Maks
- Stopień wojskowy
- kapitan
- Data i miejsce urodzenia, imiona rodziców
- 14.04.1914, Helsinki
- Data i miejsce śmierci
- 04.07.1994, Prochowice pod Legnicą
- Przynależność organizacyjna w okresie powojennym
- AK
- Miejsce pochówku
- Przebieg służby
Po wybuchu wojny na terenie powiatu świrskiego organizował siatkę konspiracyjną. Od kwietnia 1943 w oddziale Antoniego Burzyńskiego „Kmicica”, gdzie pełnił funkcję dowódcy plutonu konnego. Rozbrojony wraz z całym oddziałem w sierpniu 1943, zbiegł wraz z grupą żołnierzy i natychmiast przyłączył się do nowo powołanej 5. WBAK Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki”. Został dowódcą 3. plutonu. Po rozwiązaniu brygady przekroczył Niemen i w styczniu 1945 dotarł do Białegostoku, gdzie uzyskał zgodę na opuszczenie oddziału. Pod zmienionym nazwiskiem wraz z żoną mieszkał kolejno w Lublinie, Warszawie, Zaklikowie, Gdańsku i w majątku niedaleko Lęborka. Tutaj mimo wcześniejszego ujawnienia w sierpniu 1948 został aresztowany przez UB, przewieziony do Informacji Marynarki Wojennej w Gdyni, a następnie przekazany w ręce Armii Czerwonej, skąd trafił do więzienia Północnej Grupy Wojsk Armii Radzieckiej w Legnicy. W lutym 1949 skazany przez radziecki trybunał wojskowy na karę śmierci, zamienioną na 25 lat zesłania na Kołymę. Powrócił do Polski w 1959.
- Więcej informacji
„Nie było czasu na strach…” Z Janiną Wasiłojć-Smoleńską rozmawiają Marzena Kruk i Edyta Wnuk, 2009
- Autor wpisu
- Fundacja Kwartalnika „Wyklęci”