Stanisław Kakowski

Pseudonim

Kaźmierczuk

Stopień wojskowy

chorąży

Przynależność organizacyjna w okresie powojennym

AK, ROAK, NZW

Miejsce pochówku

Przebieg służby

Pochodził z mazowieckiej szlachty zaściankowej. Uczestniczył w rozbrajaniu Niemców w 1918 r., a następnie w latach 1919-1921 służył w Wojsku Polskim, m.in. w 1 Dywizji Piechoty Legionów, w łączności przy Sztabie Generalnym WP. Latem 1920 r., podczas zmagań z bolszewikami, Kakowski służył w tzw. oddziałach defensywnych, które przeciwdziałały dezercjom oraz zwalczały sowiecką agenturę. Po demobilizacji powrócił do rodzinnej miejscowości i zajął się rodzinnym gospodarstwem. W grudniu 1923 r. poślubił w Czernicach Zofię Zembrzuską. Miał z nią czworo dzieci: synów Henryka, Kazimierza i Huberta oraz córkę Krystynę. W okresie międzywojennym Stanisław Kakowski był członkiem Stronnictwa Narodowego.

Na początku okupacji niemieckiej w 1940 r. wstąpił do ZWZ. W Armii Krajowej dowodził placówką konspiracyjną na terenie ówczesnej gminy Chojnowo, występując pod pseudonimem „Jastrząb”. Od 1944 r. ukrywał się przed aresztowaniem.

Działalność niepodległościową kontynuował w 1945 r. po tzw. wyzwoleniu, w ramach Obwodu Ruchu Oporu Armii Krajowej Przasnysz kryptonim „Las”. W końcu 1946 r., po rozbiciu mazowieckiego ROAK przez bezpiekę, przeszedł do Narodowego Zjednoczenia Wojskowego. W NZW organizował struktury terenowe w ramach KP „Płomień II”, dowodzonej przez znanego mu sierż. Edwarda Dobrzyńskiego „Orzyca”. Po śmierci Dobrzyńskiego w Gostkowie 2 marca 1949 r., podporządkował się dowództwu Mieczysława Dziemieszkiewicza. „Rój” mianował go dowódcą Powiatu Przasnyskiego NZW (krypt. „Praga”). Od 1949 do 1951 r. „Kaźmierczuk” brał udział w akcjach dywersyjnych przeprowadzonych przez oddział „Roja”, m.in. w opanowaniu miejscowości Czernice-Borowe 19 października 1949 r. Zagrożony aresztowaniem w grudniu 1950 r. na stałe przeniósł się do partyzanckiego patrolu. Po śmierci „Roja” –
Mieczysława Dziemieszkiewicza w kwietniu 1951 r., Stanisław Kakowski był jednym z ostatnich dowódców na Mazowszu Północnym. Podczas działalności konspiracyjnej „Kaźmierczuk” został awansowany do stopnia chorążego.

Od marca 1951 r. patrol w składzie: Stanisław Kakowski, jego syn Henryk Kakowski „Henryk”, „Herkules” oraz Jerzy Miączyński „Bohun”, „Szary”, ukrywał się w kilkunastu gospodarstwach. 14 października 1951 r. bezpieka zlokalizowała patrol „Kaźmierczuka” wskutek informacji agenta UB. Był nim Tadeusz Skoczylas o pseudonimie „Załęcki”. Około szóstej rano partyzanci zostali okrążeni w Kadzielni przez kilkusetosobową grupę operacyjną KBW i UB. Ukrywali się w zabudowaniach Anastazego i Eugeniusza Pszczółkowskich. W trakcie gwałtownej wymiany ognia dwóch partyzantów padło podczas próby przebicia, zaś sam „Kaźmierczuk” pozostał w płonącej stodole. Prawdopodobnie popełnił samobójstwo. Ciała poległych zostały pogrzebane przez UB w nieznanym do dnia dzisiejszego miejscu.

Więcej informacji

IPN BU 0180/80 t.1-22, IPN BU 0255/118/t.1-39, IPN BU 0203/1682, IPN BU 207/5313

R. Radzik, Walczyć jak nasi przodkowie. NZW na Mazowszu Północnym 1945-1954 w fotografiach i dokumentach, Kraków 2022

Autor wpisu

Biogram powstał w ramach projektu pt. „Rozbudowa i obsługa Internetowego Katalogu Żołnierzy Wyklętych”. Dofinansowano ze środków Biura „Niepodległa” w ramach Programu Dotacyjnego „Niepodległa”.

Zaproponuj zmiany