Stanisław Domański
- Pseudonim
- Cezary
- Stopień wojskowy
- kapitan
- Data i miejsce urodzenia, imiona rodziców
- 10.05.1914, Strzyżowice
- Data i miejsce śmierci
- 10.03.1946, Starachowice
- Przynależność organizacyjna w okresie powojennym
- ROAK, WiN
- Miejsce pochówku
- Strzyżowice
- Przebieg służby
Ksiądz Domański został kapelanem ZWZ-AK placówki Sienno. Poza sprawowaniem posług kapłańskich brał udział w zaprzysięganiu nowych członków organizacji. Prowadził ewidencję księży zamordowanych, aresztowanych lub poszukiwanych przez gestapo. Zajmował się nasłuchem radiowym, przewoził konspiracyjną prasę i korespondencję, rozprowadzał antyniemieckie ulotki i zbierał informacje w terenie na temat nastrojów politycznych panujących wśród ludności cywilnej. Ks. „Cezary” współpracował z oddziałem partyzanckim Zygmunta Kiepasa ps. „Krzyk”, a później ze zgrupowaniem Antoniego Hedy „Szarego”. W 1944 jako kapelan zgrupowań partyzanckich obwodu iłżeckiego wziął udział w akcji „Burza” i „Zemsta”. W listopadzie 1944 „Cezary” został odznaczony Krzyżem Walecznych za pełnienie z pełnym poświęceniem posług kapłańskich w czasie tych akcji. Po demobilizacji ks. Stanisław powrócił do Sienna i obowiązków wikarego.
Już z końcem 1944 ks. Stanisław z ambony przestrzegał przed „czerwoną płachtą” zbliżającą się do Polski. W styczniu 1945 po wkroczeniu wojsk sowieckich rozpoczęły się represje wobec podziemia niepodległościowego. Ksiądz nie mógł pogodzić się z ówczesną sytuacją, jaka zapanowała w Polsce. Rozpoczął działalność w tzw. drugiej konspiracji i już na początku 1945 był powiązany z organizacją „NIE”. W maju 1945 na terenie Sienna została utworzona organizacja ROAK związana z podziemiem poakowskim. Na jej czele stanął ksiądz Domański, a jego zastępcą do spraw operacyjnych został Jan Wiśniewski ps. „Sęp”. Oddział ROAK ks. “Cezarego” skupiał ok. 40 osób. Działalność oparta była na walce zbrojnej i prowadzeniu propagandy antykomunistycznej. Ks. Domański łączył funkcję wikarego, nauczyciela religii z działalnością konspiracyjną. Od maja do grudnia 1945 grupa „Cezarego” dokonała kilku udanych akcji, jak rozbrojenie posterunków MO w Borii i Siennie. Wkrótce organizacja została rozpracowana przez UB. Ksiądz wraz z kilkoma współpracownikami udał się na Śląsk. Jednak już w marcu 1946 powrócił w rodzinne strony. 09.03.1946 wraz z Józefem Cieleckim i Władysławem Dmuchalskim spotkali się w domu Franciszka Stefańskiego w Eugeniowie koło Sienna. W ten sposób wpadli w zasadzkę urządzoną przez funkcjonariuszy PUBP i MO w Starachowicach. W trakcie kilkugodzinnej walki zginął Dmuchalski, a Cielecki i ksiądz „Cezary” zostali ranni. Aresztowanych przewieziono do budynku spółdzielni gminnej w Siennie. Ciężko ranny ksiądz został poddany brutalnemu przesłuchaniu. Skatowanego „Cezarego” ubecy zawieźli pod szpital w Starachowicach i porzucili. 10.03.1946 zmarł w szpitalu, rzekomo podczas przygotowań do operacji.
Został pochowany 13.03.1946 na cmentarzu w rodzinnych Strzyżowicach, a jego pogrzeb stał się manifestacją patriotyczną i formą milczącego protestu wobec brutalności i okrucieństwa stosowanego przez aparat bezpieczeństwa.- Więcej informacji
Grzegorz Sado, O Polskę biało-czerwoną. Ksiądz Stanisław Domański ps. „Cezary” (1914- 1946), Kielce 2009.
- Autor wpisu
- Fundacja Kwartalnika „Wyklęci” - Biogram utworzony dzięki wsparciu PKO Banku Polskiego, Grzegorz Sado
Zaproponuj zmiany
