Józef Pyś
- Pseudonim
- Śmiały, Ostry
- Stopień wojskowy
- kapral
- Data i miejsce urodzenia, imiona rodziców
- 26.05.1926, Wólka Panieńska
- Data i miejsce śmierci
- 18.02.1951, Zamość
- Przynależność organizacyjna w okresie powojennym
- WiN, II Inspektorat Zamojski AK
- Miejsce pochówku
- Krypta Bazyliki pw. św. Antoniego w Radecznicy
- Przebieg służby
Od 1943 żołnierz oddziału AK Jana Turowskiego „Norberta” pod pseudonimem „Śmiały”. Po wkroczeniu Sowietów był członkiem oddziału AK Tadeusza Łagody „Barykady”. 08.05.1946 uwolniony z więzienia w Zamościu w akcji oddziału WiN Romana Szczura „Urszuli”, który opanował więzienie. Od maja 1946 do sierpnia 1946 żołnierz oddziału „Urszuli”. Prawdopodobnie w sierpniu 1946 wstąpił do WiN i podlegał rejonowi Łabunie dowodzonemu przez Stanisława Niemczuka „Grzegorza”. Następnie był członkiem drużyny lotnej żandarmerii WiN z rejonu Łabuń Obwodu Zamość. Od września 1946 wchodził w skład placówki WiN Sitno-Kotlice dowodzonej przez Józefa Włoszczuka „Czada”, „Pistoleta”. Rozkazem Mariana Pilarskiego „Jara” z 10.03.1947 został awansowany do stopnia kaprala rezerwy ze starszeństwem od 01.11.1946. Ujawnił się 11.04.1947 przed PUBP w Zamościu. Od początku maja 1947 poszukiwany przez UB zaczął się ukrywać i ponownie wstąpił do oddziału „Barykady”. Prawdopodobnie od marca 1948 był żołnierzem II Inspektoratu Zamojskiego AK i wchodził w skład I rejonu Kotlice dowodzonego przez Józefa Włoszczuka „Pistoleta”. Był również członkiem oddziału lotnej żandarmerii. 18.02.1951 w Zamościu ciężko ranny w walce z MO. Zmarł w szpitalu. Postanowieniem Prezydenta RP z 19.06.2019 kpr. Józef Pyś został pośmiertnie awansowany do stopnia podporucznika.
- Więcej informacji
B. Szyprowski, Jeden z niezłomnych – żołnierz II Inspektoratu Zamojskiego AK Józef Pyś „Śmiały”, „Ostry”, „Zeszyty Historyczne WiN” 2017, nr 46.
- Autor wpisu
- dr Bartłomiej Szyprowski