Zofia Maria Tronczyńska
- Pseudonim
- Czuwaj
- Stopień wojskowy
- Data i miejsce urodzenia, imiona rodziców
- 22.06.1902, c. Konstantego Łapińskiego i Marii z domu Rudecka
- Data i miejsce śmierci
- 28.08.1982
- Przynależność organizacyjna w okresie powojennym
- AK
- Miejsce pochówku
- Cmentarz w Łomży
- Przebieg służby
Mieszkanka leśniczówki Hanus w gm. Lipsk pow. Augustów. Ojciec powstaniec z 1863 zesłany na Sybir. Zofia wychowywała się u stryja, proboszcza parafii Raczki ks. Adolfa Łapińskiego, gdzie mieszkała z matką. W 1919 zdała przed komisją egzaminacyjną zakres 6–klasowego gimnazjum ogólnokształcącego o kierunku humanistycznym. W 1920 poślubiła leśnika Czesława Starżę–Tronczyńskiego. Od września 1939 wraz z mężem i synem zaangażowana w ruchu oporu w WSK (Wojskowej Służbie Kobiet). W lutym 1942 przyjmuje ps. „Czuwaj” składając przysięgę odbieraną przez „Sępa” (Franciszka Żelazowskiego). W maju 1944 odznaczona p. KW. Po wkroczeniu Sowietów w 1944 razem z synem prowadziła punkt kontaktowy dla żołnierzy AK przechodzących przez granicę (z jej gościny korzystał m.in. Zygmunt Błażejewicz ps. „Zygmunt” z 6 Wileńskiej Brygady AK). Zatrzymana p. w listopadzie 1944 i osadzona w więzieniu w Białymstoku, następnie wywieziona do ZSRR do obozu nr 41 w Ostaszkowie. Tam skazana na 5 lat pozbawienia wolności. Do Polski wróciła jesienią 1948 z obustronną przepukliną, infekcją bakteryjną płuc i początkami astmy, bez syna, który nie przeżył Ostaszkowa. W kraju dowiedziała się, że straciła i męża (stracony przez Niemców). Z najbliższych odnalazła jedynie stryjeczną siostrę Włastymirę Łapińską, która uniknęła deportacji do ZSRR i od jesieni 1944 przebywała u dalekiej krewnej na wsi – Sabiny Ostrowskiej w Zaboryszkach pow. suwalski. Podjęła pracę w szpitalu suwalskim. W styczniu 1954 ukończyła kurs analityki medycznej we Wrocławiu i wróciła do Suwałk jako wykwalifikowana laborantka medyczna. Ostatnie kilkanaście lat pracowała w szpitalu w Łomży, gdzie pozostała do emerytury. Awansowana 25.04.1945 na stopień ppor. cz.w.
- Więcej informacji
- Autor wpisu
- Fundacja Kwartalnika „Wyklęci” - Projekt „Popularyzacja historii Żołnierzy Wyklętych - bohaterów pierwszej i drugiej konspiracji (wystawy, portale internetowe)” dofinansowano ze środków Programu Wieloletniego NIEPODLEGŁA na lata 2017-2022 w ramach Programu Dotacyjnego „Niepodległa”