Henryk Skonieczny
- Pseudonim
- Tata, Roman
- Stopień wojskowy
- Data i miejsce urodzenia, imiona rodziców
- 1914 r., Dąbrowy (pow. ostrołęcki)
- Data i miejsce śmierci
- Przynależność organizacyjna w okresie powojennym
- AK, AKO, NZW
- Miejsce pochówku
- Przebieg służby
Przedwojenny podoficer 5 pułku ułanów. Uczestnik kampanii wrześniowej 1939 r. Od 1940 r. żołnierz ZWZ, następnie AK. Wchodził w skład Kedywu AK Obwodu Ostrołęka. W 1945 r. należał do samoobrony Obwodu AKO.
W 1946 r. przeszedł do NZW. W dniu 11 sierpnia 1946 r. został mianowany przez ppor. Mariana Kraśniewskiego „Burzę” szefem PAS (pionu walki czynnej) w KP „Orawa” (pow. ostrołęcki). Uczestnik akcji zbrojnych i potyczek, m.in. wchodził w skład patrolu PAS dowodzonego przez „Lasa” – Józefa Kozłowskiego, który 15 stycznia 1946 r. rozbroił posterunek milicyjny w Chorzelach (pow. przasnyski). Nie ujawnił się podczas amnestii 1947 r. Należał do grupy dowódców, która w dniu 20 maja 1947 roku wybrała w Olszynach chor. Józefa Kozłowskiego „Lasa” nowym Komendantem Okręgu NZW. W czerwcu został wyznaczony przez Kozłowskiego Komendantem Powiatu NZW o krypt. „Szczerbin” (część gminy Myszyniec i Łyse z powiatu ostrołęckiego oraz gmina Rozogi z powiatu Szczytno). Funkcję tę sprawował do 1 kwietnia 1948 r., do odwołania przez Komendanta Okręgu.
Pod koniec lipca 1948 roku Skonieczny został zwerbowany przez Urząd Bezpieczeństwa, który pozyskał „Romana”. Jako tajny współpracownik UB o pseudonimie „Mazur” przyczynił się do śmierci kilku dowódców i żołnierzy NZW oraz aresztowań członków i współpracowników organizacji. 12 sierpnia 1948 r. wprowadził w pułapkę trzyosobowy patrol z KP „Płomień I” (cześć gmin Zaręby i Chorzele z powiatu przasnyskiego oraz część gminy Czarnia z pow. ostrołęckiego). W kolonii wsi Dąbrowy, w gospodarstwie Józefa Chrostka grupa operacyjna UB otoczyła Henryka Pyśka „Dęba II” (Komendanta Powiatu), Czesława Dumę „Nieznanego” oraz Henryka Dudę „Jastrzębia”. W trakcie walki zginął „Dąb II”, natomiast ciężko ranny „Jastrząb” zmarł po kilku godzinach. Wzięty do niewoli i poddany bezlitosnemu śledztwu „Nieznany” złożył zeznania, w wyniku których odkryto trzy magazyny z bronią oraz aresztowano kilkadziesiąt osób z zaplecza terenowego NZW. Nie był to kres działalności. W wyniku jego działań oraz innego agenta o pseudonimie „Wrzos”, bezpieka zwerbowała Wacława Mówińskiego „Szczygła”, komendanta Powiatu o krypt. „Orłowo” (część gmin Myszyniec, Łyse i Zbójnia). Jako agent UB otrzymał on pseudonim „Puszka”. Wspólną akcją „Mazura” i „Puszki” była skrytobójcza likwidacja żołnierzy z KP „Orłowo”: Józefa Chareckiego „Sna” oraz Aleksandra Niewiadomskiego „Sarnę”, do której doszło w nocy z 21 na 22 stycznia 1949 r. w m. Wykrot. Po tej akcji Skonieczny osiedlił się w Gdańsku, natomiast Mówiński zamieszkał w podwarszawskim Pruszkowie.
- Więcej informacji
IPN BU 00294/49/21, IPN BU 0182/148,IPN BU 0203/2318,IPN BU 0180/80 t.1-22, IPN BU 0192/693 t.1-2
- Autor wpisu
- Biogram powstał w ramach projektu pt. „Rozbudowa i obsługa Internetowego Katalogu Żołnierzy Wyklętych”. Dofinansowano ze środków Biura „Niepodległa” w ramach Programu Dotacyjnego „Niepodległa”.
Zaproponuj zmiany
