NN NN
- Pseudonim
- Lis, Roja, Kotwicz
- Stopień wojskowy
- Data i miejsce urodzenia, imiona rodziców
- 1897, Kijów
- Data i miejsce śmierci
- Przynależność organizacyjna w okresie powojennym
- NOW, NZW
- Miejsce pochówku
- Przebieg służby
Konspiracyjne nazwiska: Stanisław Ulatowski, Wilhelm Wieliczko. Według danych archiwalnych urodzić się miał w rodzinie ziemiańskiej. Po dwóch latach studiów na uniwersytecie kijowskim na wydziale medycyny w 1915 r. miał zostać zmobilizowany do armii rosyjskiej, gdzie służył w kawalerii. Wiosną 1917 trafił do I Korpusu Polskiego dowodzonego przez gen. Dowbor-Muśnickiego. W sierpniu 1917 został przyjęty do 1 pułku ułanów krechowieckich. W szeregach tej jednostki wojskowej brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Po zakończeniu wojny pozostał w armii, decydując się na karierę oficerską. Nie poparł przewrotu majowego w 1926 i na jakiś czas został bezterminowo urlopowany. W 1927 został skierowany do Sztabu DOK III w Grodnie, gdzie pełnił funkcję szefa wywiadu w Kownie. Uczestnik kampanii wrześniowej, przedostał się na Łotwę, gdzie był internowany. Po zwolnieniu przez Łotyszy miał dotrzeć na Litwę. Po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej nawiązał ponoć współpracę z wywiadem angielskim. Jesienią 1942 prawdopodobnie opuścił teren Litwy i dotarł na Białostocczyznę. Wiosną 1943 miał rozpocząć współpracę z NOW i wstąpić do tej organizacji – chociaż sprawa okoliczności rozpoczęcia działalności w podziemiu niepodległościowym przez „Lisa” jest nie do końca wyjaśniona. W ramach Narodowej Organizacji Wojskowej pełnił istotne funkcje w organizacji: początkowo jako inspektor Komendy Okręgu, natomiast wiosną 1944 został szefem wszystkich grup dywersyjnych organizacji na Białostocczyźnie. 10 grudnia 1944 został zastępcą Komendanta Okręgu oraz szefem Wydziału II Komendy Okręgu o krypt. „Cyryl” (woj. białostockie). Był jednym z czołowych zwolenników scalenia NOW i NSZ w nową organizację konspiracyjną. Zdaniem niektórych badaczy, to „Lis” „de facto” wiosną-latem 1945 pełnił funkcję Komendanta Okręgu i odpowiadał za budowę nowej
organizacji. 15 sierpnia 1945 został Komendantem Okręgu o krypt. „Chrobry”. Odtąd posługiwał się pseudonimami „Kotwicz” oraz „Roja”. Był zwolennikiem intensyfikacji walki zbrojnej oraz przejmowania struktur i potencjału podziemia wywodzącego się z Armii Krajowej, co w praktyce jesienią 1945 doprowadziło do sytuacji konfliktowych w kilku częściach ówczesnej Białostocczyzny między strukturami poakowskimi a NZW. Został odwołany pod koniec lutego 1946 z funkcji Komendanta Okręgu przez Komendę Obszaru Centralnego NZW. Powodem miała być sprawa nadużyć finansowych, którą wykryli inspektorzy Komendy Okręgu badając zimą 1946 stan finansów Komendy Okręgu białostockiego. Wydaje się, że do odwołania przyczyniła się także krytyka ze strony niektórych
członków Komendy Okręgu, którzy zarzucali „Kotwiczowi” nieodpowiedzialne ich zdaniem zarządzanie Okręgiem. 27 lutego 1946 podczas spotkania sztabu Okręgu we wsi Jamiołki-Piotrowięta (gmina Sokoły, pow. Wysokie Mazowieckie) z Komendantem Obszaru I mjr. Marianem Kamińskim ps. „Rawicz” oraz przedstawicielem KG NZW por. Lechosławem Roszkowskim ps. „Tomasz” zapadła decyzja o odwołaniu „Kotwicza”. Miesiąc później grupa operacyjna UB-KBW, działająca na polecenie Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego we wsi Łaś-Toczyłowo zatrzymała ukrywającego się „Kotwicza” oraz towarzyszącą mu Urszulę Pogorzelską. Ukrywał się w domu dowódcy miejscowego plutonu NZW Jana Zajkowskiego ps. „Piorun”. Przewieziony do Warszawy, był sądzony w dniach 3-6 grudnia 1946. 10 grudnia skazany na karę śmierci. Skazano także trzech innych sądzonych z „Kotwiczem”: kpt. Michała Galeja ps. „Żuraw”, por. Mikołaja Kuroczkina ps. „Polus” oraz por. Adama Kotowskiego ps. „Kłos”.- Więcej informacji
- Autor wpisu
- Fundacja Kwartalnika „Wyklęci” - Projekt „Popularyzacja historii Żołnierzy Wyklętych - bohaterów pierwszej i drugiej konspiracji (wystawy, portale internetowe)” dofinansowano ze środków Programu Wieloletniego NIEPODLEGŁA na lata 2017-2022 w ramach Programu Dotacyjnego „Niepodległa”