Czesław Kania
- Pseudonim
- Nałęcz, Witold, Waldemar, Wyrwa
- Stopień wojskowy
- podporucznik
- Data i miejsce urodzenia, imiona rodziców
- 1909 r. w Lipnikach (gm. Łyse, pow. ostrołęcki)
- Data i miejsce śmierci
- 12 sierpnia 1949 r., Warszawa
- Przynależność organizacyjna w okresie powojennym
- NSZ, NZW
- Miejsce pochówku
- Warszawa
- Przebieg służby
W latach 1931-1932 służył w Wojsku Polskim w 81 pułku piechoty w Grodnie, którą zakończył w stopniu plutonowego.
Od lutego 1944 r. zaprzysiężony w Narodowych Siłach Zbrojnych, gdzie został mianowany dowódcą kompanii w gminie Łyse. Działalności konspiracyjnej nie zaprzestał po tzw. wyzwoleniu. Latem 1945 r. został mianowany przez por. Zbigniewa Kuleszę „Młota”
dowódcą II batalionu terenowego NSZ na Kurpiowszczyźnie. Sprawując tę funkcję wykazał się talentem organizacyjnym, gdyż kierowana przez niego struktura konspiracyjna osiągnęła liczbę ponad 500 zaprzysiężonych w czterech kompaniach terenowych. Z dniem 1 lipca 1946 r. przekazał dowództwo II batalionu „Lasowi” oraz objął szefostwo wywiadu (Wydziału II) w Komendzie Okręgu NZW o krypt. „Mazowsze”. Oprócz pracy wywiadowczej „Witold”, był aktywny w działalności propagandowej NZW. Jesienią 1946 roku został redaktorem naczelnym pisma podziemnego okręgu północnomazowieckiego o nazwie „Echo Bałtyckie”. Ponadto był także autorem ulotek oraz wewnętrznej „Instrukcji” przeznaczonej dla członków organizacji.Czesław Kania nie ujawnił się podczas ogłoszonej przez komunistyczne władze w lutym 1947 r. amnestii dla członków podziemia. Nosił się z zamiarem wyjazdu z terenu, lecz ostatecznie podporządkował się nowemu Komendantowi Okręgu Józefowi Kozłowskiemu „Visowi” i 12 lipca 1947 r. został mianowany szefem sztabu Okręgu o krypt. „Orzeł” oraz redaktorem konspiracyjnego pisma NZW „Głos z podziemia”. Przy redagowaniu i drukowaniu pomagał mu zespół w składzie: „Tur” – Kazimierz Borzymowski, „Sęk” – Henryk Tkaczyk, „Bohun” – Władysław Mydło. 17 sierpnia 1947 r. ukazał się pierwszy numer „Głosu z Podziemia” w nakładzie 400 egzemplarzy, który został rozdysponowany do rozpowszechnienia w terenowych strukturach NZW, czyli w komendach powiatowych. Drugi numer pisma wydrukowano w połowie października. Tym razem nakład wynosił 500 egzemplarzy. Oprócz pisma do kolportażu przekazano ponad 4300 ulotek oraz 400 odezw. Podczas odprawy Komendy Okręgu w Szablakach w dniu 23 marca 1948 roku „Witold” został wybrany do składu Sądu Okręgowego. W dniu 30 kwietnia został awansowany do stopnia podporucznika.
Aresztowany, podobnie jak większość członków Sztabu Okręgu 25 czerwca 1948 r., przeszedł brutalne śledztwo, po którym został skazany 29 kwietnia 1949 r. na karę śmierci i zamordowany w więzieniu mokotowskim 12 sierpnia 1949 r. o godz. 21:30. Szczątki „Witolda” zostały wydobyte z powązkowskiej „Łączki” w 2013 r. Ich tożsamość potwierdziły specjalistyczne badania w 2016 r. 22 września 2019 r. szczątki Czesława Kani na zawsze spoczęły w Panteonie – Muzeum Żołnierzy Wyklętych – Niezłomnych.
- Więcej informacji
IPN BU 00294/49/21, IPN BU 0180/80 t. 1-22, IPN BU 0255/130/t.1-3, IPN BU 0255/228/ t. 1-26,IPN BU 0207/1796/t. 1-31, IPN Bi 012/896
- Autor wpisu
- Biogram powstał w ramach projektu pt. „Rozbudowa i obsługa Internetowego Katalogu Żołnierzy Wyklętych”. Dofinansowano ze środków Biura „Niepodległa” w ramach Programu Dotacyjnego „Niepodległa”.