Jan Biedul

Pseudonim

Dziewanowski, Grab, Janek

Stopień wojskowy

plutonowy

Przynależność organizacyjna w okresie powojennym

AK, AKO

Miejsce pochówku

Przebieg służby

Nazwisko konspiracyjne Dziewanowski. W 1938 rozpoczął ochotniczą służbę wojskową w 1 puł Krechowieckich w Augustowie. Wraz z macierzystym pułkiem przeszedł szlak bojowy od granic Prus Wschodnich poprzez Podlasie do Lublina. Zakończył udział 05.10.1939, walcząc w bitwie pod Kockiem. Wzięty do niewoli niemieckiej, w czasie przewożenia do obozu jenieckiego uciekł z transportu i pod koniec października powrócił w rodzinne strony, znajdujące się już wówczas pod okupacją sowiecką. Szybko okazało się, że tu również nie znajdzie bezpieczeństwa – NKWD wyszkolonego radiotelegrafistę traktowało jako potencjalnego szpiega zagrażającego ZSRR. W listopadzie 1939 ucieczką uratował się przed aresztowaniem i od tego momentu ukrywał się. We wrześniu 1940, w okolicach wsi Starożyńce, przekroczył granicę przenosząc się na teren okupacji niemieckiej. Zatrzymał się we wsi Berżałowce pod Sejnami. Do rodzinnej Kurianki powrócił po wybuchu wojny niemiecko–sowieckiej, w lipcu 1941. W konspiracji od września 1941. Pełnił kolejno funkcję dowódcy drużyny, plutonu siatki terenowej, a po zdekonspirowaniu dowództwa placówki Lipsk mianowany jej komendantem. Był łącznikiem między Komendą Obwodu Augustów a Obwodem „Prawy – Niemen”. Rozprowadzał prasę konspiracyjną. Jako łącznik kontaktowy z obozami partyzanckimi w Puszczy Augustowskiej doprowadzał „spalonych” członków AK z terenów „Prawy – Niemen” do oddziałów leśnych. Dozorował poruszanie się patroli leśnych na podległym terenie oraz przeprowadzał wywiady wojskowe na zlecenie Komendy Obwodu. Na akcję „Burza” przygotował obsadę administracyjną gm. Lipsk i grupę WSOP. Po przejściu frontu i rozwiązaniu 19.01.1945 AK, zgodnie z rozkazem Komendanta Okręgu Białystok AK kontynuował działalność w ramach AKO. Udzielił w tym czasie schronienia i pomocy wielu akowcom przechodzących z terenów odciętych sowiecką granicą. W listopadzie 1945 funkcjonariusze augustowskiego PUBP dokonali najścia na dom „Janka” w celu aresztowania go – bezskutecznie. Rewizje połączone zawsze z rabunkiem UB powtarzał w kolejnych miesiącach. Od grudnia 1945 do amnestii w kwietniu 1947 po raz kolejny ukrywał się poza rodzinnymi stronami – znalazł schronienie w pow. Wysokie Mazowieckie. Ujawnił się 04.04.1947 w PUBP w Augustowie. W lipcu 1947, pomimo amnestii, prześladowany przez PUBP i ponownie zagrożony aresztowaniem, opuścił teren Augustowszczyzny i zakonspirował się pod nazwiskiem Dziewanowski w Prudniku. Od września 1947 pracował w firmie Radiofonizacja Kraju, następnie w telekomunikacji. Założył rodzinę, awansował i doczekał emerytury – wciąż pod przybranym nazwiskiem. Augustowszczyznę, gdzie SB dopytywała o niego jeszcze w latach 60, odwiedził dopiero po przemianach politycznych 1989.

Więcej informacji

Z. Kaszlej, B. Rychlewski, Słownik biograficzny konspiracji niepodległościowej na Augustowszczyźnie i Suwalszczyźnie 1944-1956, Kraków 2020

Autor wpisu

Fundacja Kwartalnika „Wyklęci” - Biogram powstał przy wsparciu Małopolskiej Agencji Rozwoju Regionalnego S.A.

Zaproponuj zmiany